Termi robot ose thënë ndryshe etimologjia e fjalës robot rrjedh prej fjales çeke “robota” që do të thote pune e detyrueshme. Nje shekull me pare nga ana e Karel Capek per here te pare u perdor emri robot ne shfaqjen e tij.
Titulli i shfaqjes ishte RUP(Rossum’s Universal Robots) “Robotet universal te Rossumit” e cila per here te pare u luajt ne vitin 1921 duke pasur nje sukses te madh ne te gjithe boten. RUP pa ditur, pas vete la nje fjale e cila do te zgjase pergjithmone.
Definicioni i vertete i robotit është si ne vijim: makinë inteligjente, e trupëzuar fizikisht. Një robot mund të kryejë detyra në mënyrë autonome deri në një farë mase. Dhe një robot mund të ndiejë dhe manipulojë mjedisin e tij.
Zhvillimi i robotikes zanafillen e saj e ka qe ne kohet me te hershme. Ketu vlen te ceket edhe Aristoteli me iden e tij per veglat e automotizuara. Me pas kemi Henry Ford, Leonardo Da Vinci dhe kaloresit e tij mekanik ose Isaac Asimov. Piketat (milestones) e lartepermendura kane sjelle perparime te verteta drejt automatizimit dhe robotikës autonome të lëvizshme.
Robotika autonome e lëvizshme konsiderohet të jetë ajo që është e aftë të marrë vendime në mjedise në ndryshueshme pa pasur nevojë për mbikëqyrje nga një operator. Ne vazhdim do te permendim disa të dhëna historike të rëndësishme:
Vitet 50, Angli. ELSIE (Electro-Light-Sensitive Internal-External) është roboti i parë levizes ne histori. Aftësitë e tij teknike ishin shumë të kufizuara. Ishte me të vërtetë një robot elektromekanik i ndjeshëm ndaj dritës me stabilitet të brendshëm dhe të jashtëm.
Vitet 60, Instituti i Kërkimeve Standford. SHAKEY: robot që tashmë ka inkorporuar sensorë të prekshëm dhe një kamerë shikimi. Mund të lëvizte në tokë falë dy kompjuterëve (një në bord(ne mrendesi) dhe një telekomandë) që ishin të lidhur me radio.
Vitet 70, MARS-ROVER: platformë që integroi një krah mekanik, sensorë afërsie, një pajisje telemetrie lazer dhe kamera stereo. Ai u ndertua nga NASA për të eksploruar terrene armiqësore ose të panjohura.
Vitet 80, SRI's CART: platformë që modelonte pengesat falë koordinatave karteziane në kulmet e saj.
Evolucioni i robotikës industriale
Robotët industrialë nuk janë zakonisht në formë njerzore, megjithëse janë të aftë të riprodhojnë lëvizjet dhe sjelljet njerëzore, por me forcën, saktësinë dhe shpejtësinë e një makine. Robotët e parë industrialë u zhvilluan nga George Devol, shpikësi amerikan dhe themeluesi i kompanisë së parë robotike në histori: Unimation. Në vitin 1954, u zhvillua roboti i parë industria në SHBA. Krah hidraulik i quajtur Unimate, i cili përdoreshte për të ngritur ngarkesa të rënda. Unimatei iu shit kompanise General Motors. Në vitet në vijim ata zhvilluan disa versione të të njëjtit model që u prezantuan, pak nga pak, në disa fabrika kryesisht në sektorin e automobilave.
Në fund të viteve 1960 dhe në vitet 1970 u shfaqën krahët robotikë më të avancuar, në të cilët përdoreshin kamera ose sensorë. Roboti Shakey, i projektuar në vitin 1966 nga Instituti i Kërkimeve Standford, shquhet si një moment historik i rëndësishëm për robotikën. Shakey ishte roboti i parë levizes në botë, falë softuerit dhe harduerit që e lejuan atë të perceptonte dhe kuptonte mjedisin, megjithate në një mënyrë të kufizuar.
Paralelisht u shfaqën edhe robotët e parë industrialë të lëvizshëm. Në vitin 1954, Barrett Electronics Corporation solli automjetin e parë elektrik që nuk kërkonte një shofer(njeri), atë që ne e njohim si AGV (Autonomous Guided Vehicle)”Automjet i drejtuar autonom.
Zhvillimi i roboteve industrial në vitet 1980 dhe 1990 filloi edhe ne vende evropiane dhe aziatike, kryesisht në Japoni dhe Suedi.
Sot, robotë të avancuar po shfaqen kudo. Për këtë ju mund të falënderoni në veçanti tre teknologji: sensorët, aktivizuesit dhe AI(Artificial Intelligence)”Inteligjenca artificaiale”.
Makinat gjithnjë e më të sofistikuara mund të popullojnë botën tonë, por që robotët të jenë vërtet të dobishëm, ata do të duhet të bëhen më të vetë-mjaftueshëm. Në fund të fundit, do të ishte e pamundur të programosh një robot në shtëpi me udhëzimet për kapjen e çdo objekti që mund të hasë ndonjëherë. Ju dëshironi që ajo të mësojë vetë, dhe këtu vijnë përparimet në inteligjencën artificiale.
